Op 23 april 2020 hebben Stichting ONL en Stichting MKB Financiers onderstaande brief gestuurd aan minister van Financiën Wopke Hoekstra en staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat Mona Keijzer:

Geachte mijnheer Hoekstra, mevrouw Keijzer,

De overheid heeft een aantal maatregelen in het leven geroepen om de financiering van het MKB beter mogelijk te maken. Dit is goed en helpt het mkb voor een deel al op weg, maar het is helaas nog niet voldoende. We zien bij de maatregelen een aantal problemen, onder andere:

• Non-bancaire financiers kunnen lastig meer verstrekken aan het mkb doordat er beperkt toegang is tot huidige garantieregelingen van zowel BMKB-C als Go.
• Non-bancaire financiers kunnen de behoefte aan meer krediet funding beperkt invullen door geen of beperkte toegang tot extra funding voor zichzelf.
• De toepassing van bepaalde maatregelen is te langzaam waardoor er nog geen effect is, bijvoorbeeld funding via Invest-NL.
• Gezonde (familie-) bedrijven die geen bankrelatie hadden komen nu niet bij banken binnen.
• Ondernemers met relatief kleine aanvragen (<250k) voor overbruggingsfinanciering hebben op korte termijn zekerheid nodig om faillissementen te voorkomen.

Non-bancaire financiers komen lastig aan extra funding om te verstrekken. Institutionele en particuliere investeerders zijn afwachtend geworden en kunnen en willen niet financieren door hoge risico’s. Het instrument dat gecreëerd is via Invest-NL is niet risicodragend en past vaak niet. Daarnaast richten de tot nu toe bestaande regelingen zich vooral op uitstel of het verstrekken van extra (korte-termijn) leningen, in plaats van het versterken van het eigen vermogen. Dit brengt het risico met zich mee dat bedrijven niet gezond uit de crisis komen en alsnog binnen een jaar failliet gaan.

Dankzij Fintech oplossingen en een one-product structuur zouden non-bancaire financiers de kredietverlening aan het MKB eenvoudig kunnen opschalen. Ze geven het mkb ook een aantal opties, zoals factoring of achtergestelde leningen die in deze situatie de liquiditeit of solvabiliteit aanzienlijk kunnen helpen verbeteren. De non-bancaire financiers worden in het opschalen beperkt door het tekort aan funding en de toegenomen risico’s.

Oplossing:
Creëer een mix van garanties en funding voor non-bancair financiers.

We leggen graag een aantal mogelijke opties aan u voor die zijn getoetst in de markt, en wij zijn natuurlijk beschikbaar om mee te denken bij de verdere uitwerking/invulling hiervan. Belangrijkste factor op dit moment is snelheid. Het opschalen is hard nodig en moet snel. Als de kwaliteit van non-bancaire financiers een punt van zorg mocht zijn dan kan het keurmerk ‘Erkend MKB-Financier’ hier wellicht bij helpen.

1. Opties voor funding voor non-bancaire financiers

In 2019 hebben de non-bancaire financiers €2,8 miljard aan nieuwe financiering verstrekt, waarvan €2,0 – 2,5 miljard aan financieringen <€1 miljoen. Daarmee werd ca. 25% van dit segment al afgedekt. Als er funding beschikbaar komt voor non-bancaire financiers kunnen zij op een normaal niveau kredieten blijven verstrekken en kunnen zij dit proces opschalen.

Wij schetsen hieronder drie opties (A-C). Optie A is vooral geschikt om op korte termijn (kleine) overbruggingskredieten richting het mkb te realiseren. De financiers ondersteunen met kennis (capaciteit) en Fintech infrastructuur de aanvragen. Optie B en C zorgen er voor dat er ook structureel gefinancierd kan blijven worden en ook groeifinanciering mogelijk is.

Optie A) Verschaf rechtstreeks funding vanuit een fonds – de non-bancaire financier doet beoordeling en beheer
Verschaf direct funding voor ondernemers vanuit een apart fonds op basis van enkele eenvoudige criteria. De non-bancaire financier doet de beoordeling, vanuit het fonds wordt het krediet verstrekt. Aflossing gaat ook weer richting het fonds. Het fonds draagt dus de default. Beheer en uitwinning wordt wel gedaan door de financier.

Voordelen:
1. Volledig risicodragende funding beschikbaar
2. Snel te verstrekken
3. Transparant en eenvoudig proces

Nadelen:
1. Toetsing op levensvatbaarheid wordt slechts summier gedaan.
2. Welke beoordelingskosten zijn acceptabel?

Optie A. is vooral geschikt voor kleine noodkredieten en als tijdelijke regeling tijdens de Corona-crisis.

Optie B) Verschaf funding tegen een lage rente eventueel deels risicodragend
De overheid verschaft een lening aan de financiers tegen een laag rentepercentage. Deze funding kan een financier dan gebruiken om meer financiering te verstrekken aan het mkb. Daarnaast is een mogelijke toevoeging dat de financier een deel van de gerealiseerde default af kan boeken op het terug te betalen bedrag. Hier zit een maximum aan (bijvoorbeeld 15%-20%, de cap waar het EIF nu ook mee werkt). Van de default mag bijvoorbeeld de eerste 15-20% worden afgeboekt.

Voordelen:
1. De non-bancaire financiers hebben meer funding en kunnen kredieten verstrekken. Door een lager rentepercentage kunnen de financiers ook met iets meer risico kredieten verstrekken en worden kosten voor ondernemers lager.
2. Doordat er wel risico bij de financier blijft wordt de prikkel behouden om op levensvatbaarheid te beoordelen. Deze wordt door overheidsdeelname wel verlaagd, waardoor ook wat risicovollere (Corona-) financieringen wel door kunnen gaan.

Nadeel:
De risicoafweging door de financier zou kunnen betekenen dat er minder wordt verstrekt dan gewenst, maar dit is een beperkt nadeel.

Optie C) Zet een ondernemersfonds op om mee te financieren in grotere mkb leningen
Zet een fonds op waar non-bancaire financiers een aanvraag neer kunnen leggen voor grotere leningen (Bijv €0,5m – €10 miljoen), waarbij het fonds mee kan participeren. Het platform zelf of particuliere financiers doen in ieder geval altijd zelf ook mee in de financiering. Vanuit het fonds kan voor een bepaald percentage worden meegedaan. De fondsbeheerder(s) bepalen daadwerkelijk of ze mee financieren voor een bepaald percentage van de uitgezette obligaties of leningen.

Voordelen:
1. Dit model is al eerder uitgewerkt en succesvol ingezet (oa NPEX met ABP). Blauwdruk (incl contracten) om dit uit te rollen zijn beschikbaar.
2. Kan beheerd worden door fondsmanagers bij InvestNL of andere fondsbeheerders.
3. Lager risico, omdat financiers zelf al uitgebreide kwaliteitscontrole heeft toegepast.

Nadeel:
Niet geschikt voor kleine kredieten en het biedt geen snelle oplossing.

2. Geef non-bancaire financiers toegang tot een simpel garantie instrument

Ook hier bespreken we graag drie opties.

A. Garantie op portefeuille niveau voor te verstrekken kredieten
Op een totale portefeuille aan te verstrekken leningen (of eigen vermogen investeringen) wordt een garantie gegeven

Voordelen:
1. Simpel toepasbaar.
2. Monitoren op totaal default niveau.
3. Kunt makkelijk aan de knoppen draaien qua toelaatbaar risico.

Nadeel:
Voor crowdfunders niet echt toepasbaar, tenzij zij gaan werken met een vehikel waar de crowd in investeert, terwijl het vehikel op totaalniveau de garantie krijgt.

B. Garantie voor funders van de non-bancaire financier
Voordelen:
1.Hier zijn vaak grotere bedragen mee gemoeid die naar mkb kunnen vloeien.
2.Eenvoudig toepasbaar, eerder gedaan door EZK – onder andere door Funding garantie Boozt en FundIQ. Dus minder werk, resultaten kunnen op portefeuille niveau worden bekeken.

Nadeel:
Niet voor alle non-bancaire financiers toepasbaar.

C. Garantie op lening-niveau (conform de Bmkb) die toepasbaar is door non-bancaire financiers
Hierbij zijn er een aantal belangrijke randvoorwaarden.

• Het is belangrijk dat de garantie vooraf met zekerheid wordt gegeven.
• De garantie moet simpel zijn qua voorwaarden, omdat het aan moet sluiten bij een scala aan financiers. Bijvoorbeeld eisen qua bestaande kredietrelaties etc. moeten soepel zijn.
• De garantie partij bij crowdfunders zou de stichting zekerheden moeten kunnen zijn die professioneel kan uitwinnen. Op die manier kunnen crowdfunders ook gebruik van maken van een garantie.

Voordeel:
Bekend model wat snel inzetbaar kan zijn.

Nadeel:
Veel werk vanwege schakelen op lening-niveau.

Wat Stichting MKB Financiering en ONL betreft zou een volgende combinatie de voorkeur hebben:

Funding

Een fonds volgens optie A voor snelle corona gerelateerde financiering, gecombineerd met optie B en of C voor wederopbouw en langere termijn financiering (die zeker ook nodig gaat zijn).

Garantiestelling

Een garantie op portefeuille niveau voor leningen gecombineerd met een garantie voor funders van non-bancaire financiers waar nodig. Beide modellen zijn gebaseerd op (licht aangepaste) bestaande instrumenten en kunnen dus snel gerealiseerd worden.

Stichting MKB Financiering en ONL voor Ondernemers treden graag in contact om de voorstellen nader toe te lichten. Zo kan er gewerkt worden aan een goede financiering van bedrijven in deze economisch bizarre tijd.

Met vriendelijke groet,

Hans Biesheuvel
ONL voor Ondernemers

Ronald Kleverlaan
Stichting MKB Financiering